The Guardian gazetesindeki röportajında Leviathan’ın yönetmeni Andrei Zvyagintsev: ‘Rusya’da yaşamak bir mayın tarlasında olmak gibidir.’ diyor. Gazete bu filmi “yozlaşmış Rusya’nın açık bir tasviri” olarak niteliyor.
Filmin adı Kitâb-ı Mukaddes’te geçen Leviathan isimli bir yaratıktan esinlenerek konulmuştur. İncil’de kötülüğü temsil eden bir su canavarının adı olarak geçmektedir. Filmde din adamı, bu canavardan söz eder.
Film, 20 ulusal ve uluslararası ödül kazandı.
“Dram niteliğinde 2014 yapım yılı olan Leviathan bu türü sevenler için alternatif bir yapımdır. Filmin konusuna gelince: Nikolay ve eşi Lilya, oğullarıyla birlikte mutlu bir hayat sürmektedir. Sahip oldukları her şeyi emek vererek ve çalışarak kazanmışlardır. Bu arada Belediye Başkanı, Nikolay’ın arazisi ile ilgili bir yatırım anlaşması yapar. Yolsuzluğa kılıf uydurmak için Nikolay ve ailesini araziden atmak için türlü zorbalık ve hileli yollara başvurur. Nikolay, tüm umutları tükenince asker arkadaşı ve şimdilerde avukat olan Dimitriy Seleznyov’dan yardım talep eder.” (tanıtımdan)
Filmle ilgili bazı eleştiriler
“Leviathan, normal insanlar, yerleşik hiyerarşilere meydan okuduğunda ortaya çıkan trajedinin alaycı bir versiyonunu ortaya koyuyor.” theatlantic.com/
“Acımasız bir Rus başyapıtı.” Paul Byrnes, Sydney Morning Herald
“Evet, bu her yerde olabilir, ancak Rusya’da sık sık olduğu hissine kapılıyorsunuz. Buradaki tek gerçek umut, bu kadar zor bir filmin orada yapılabileceğidir.” Tom Long, Detroit News
Filmde din, hükümet güçleri (siyaset, yargı, asker, polis) hepsinin nasıl bir çıkar ağına bağlı ilişkiler içinde olduğu dile getiriliyor. Ve her türlü iftira ve hileli yollara başvuruyorlar önlerine çıkan her engeli aşmak için. Çünkü onlar devletin kendisi. Devleti, devlete şikâyet edemezsiniz. Etseniz de sonuç alamazsınız.
Nikolay alkoliktir. Daha doğrusu herkes bol bol votka içer filmde. Rusya’da votka içmenin nasıl yaygın olduğuna vurgu yapılmış galiba.
Rüşvetçi ve yolsuzluk içinde yaşayan belediye başkanının duvarında Putin portresi vardır. Bir film eleştiri sitesinde şöyle bir yorum yapılmış bu konuda dikkatimi çekti:
“Leviathan, belediye başkanının ofisinin duvarına baktığımız Putin portresinde kişileştirilmiş canavarca bir devletin gücüne direnmeye çalışan ve başarısız olan bir bireyin hikâyesidir.”
Birey, önüne çıkanı acımasızca ezen devlet tarafından eziliyor. Bu noktada devleti kim simgeliyorsa, o devlet adına bu gücü ve şatafatı yaşıyor. Belediye Başkanı kendini devletle, güçle özdeşleştirmiştir. İşbirliği yaptığı askeri ve yargı güçlerini tehdit ediyor, “Ben olmazsam, siz de olmazsınız.” diyor.
Putin Rusyası’nda işlerin nasıl döndüğünü görmek istiyorsanız bu filmi izlemeniz yeterli bence. Size bir fikir verecektir. İlginç olan başka bir şey ise, filmin fonunun yüzde 35’inin Rusya Kültür Bakanlığı tarafından karşılanmasıdır.
İzlemeye değer bir film diyorum. Güncel gelişmelerden ve yaşanan olay, olgulardan yola çıkarak her kafası bir kötülüğü simgeleyen din, bürokrasi, politikacı ve bütün bunları yönlendiren devlet adlı canavarın toplum ve birey üzerindeki kötücül iktidarına gönderme yapılıyor.
Erol Anar
