Gūney ya da daha geniş anlamıyla düşünürsek Latin Amerika, daha genel anlamıyla Amerika kıtası dünyada organize suç oranının en yüksek olduğu kitadir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi de sosyal sınıf ve kesimler arasındaki, yani zengin ile yoksul arasındaki çok büyük gelir adaletsizliğidir.
Bunda özellikle Gūney Amerika’da üretilip buradan dünyaya dağılan yüksek miktarda uyuşturucunun büyük etkisi vardır. Özellikle Kolombiya, Bolivya ve Peru’da üretilen tonlarca uyuşturucu (kokain) daha sonra dünyanın çeşitli kıtalarına dağılır. Brezilya’ya giren uyuşturucunun önemli bölümü Amazon ormanları yoluyla olmaktadır.
Bunun yanısıra politik sorunlar da, toplum güvenliği ve artan cinayet oranlarıyla ilgili olmaktadır.
Örneğin Kolombiya’da devlet FARC (Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri)’i uyuşturucu üretip satmakla suçlarken, FARC da Kolombiya devletinin uyuşturucu kartelleriyle işbirliği yaptığını iddia ediyordu.
Çünkü bu ormanlarda denetim ve güvenlik sağlamak neredeyse imkansızdır, çünkü çok büyük bir araziye yayılmaktadır bu ormanlar; özellikle Peru, Kolombiya sınırında. Çok geniş ve doğal koşullardan ötürü denetlenemez bir alandan söz ediyoruz.
Örgütlü suç çeteleri, profesyonel kiralık katillik ve diğer bazı etkenler de bu kitada suç oranını, bundan kaynaklı ölümleri artırmaktadır.
Diğer bir etken gelir dağılımındaki adaletsizlik ve uçurumdur. Özellikle kolonyal dönemin etkileri bugüne kadar yansımaktadır.
Bu adaletsizlik, toplumun en çok gelire sahip yüzde 1’i ile en yoksul çoğunluk arasındaki farkı çoğaltır.
2009 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Gūney Amerika’da cinayet oranları listesinde Kolombiya birinci, Venezuela ikinci ve Brezilya ise üçüncü sırada bulunuyor.[i]
Liste şöyle:
Venezuela (100 binde 49),
Kolombiya (100 binde 33,4),
Brezilya (100 binde 22,7),
Guyana (100 binde 18,4),
Fransız Guyanası (100 binde 14,6),
Şili (100 binde 3,7),
Peru (100 binde 5,2),
Arjantin (100 binde 5,7),
Ekvador (100 binde 18,2),
Uruguay (100 binde 6,1)
Günde 400 ölümle
Paraguay ve Bolivya’da da bu oranların yüksek olduğunu düşünüyorum, ama buradaki araştırma bu ülkeleri kapsamamış.
Günde 400 ölümle dünyanın en çok cinayet işlenen bölgesi Latin Amerika.
Kadınlara yönelik tecavüz olayları
Güney Amerika’da tecavüz sayısı çok fazladır istatistiklere göre.[ii] Örneğin Brezilya’nın Rio de Janeiro eyaletinde 2015 yılında 4128 tecavüz vakası kaydedilmiş, bu tüm ülkedeki tecavüz sayısının yüzde 9’unu oluşturuyor. Rio de Janeiro eyaletinde her iki saatte bir kadına tecavüz ediliyor.
Başlıca tecavüz kurbanlarını ise 14 yaşın altındakiler oluşturuyor; bu, tecavüz davalarının da yüzde 30’una denk gelen bir rakam. Rakamların 2015’te bir önceki yıla göre arttığı bunun da endişeye yol açtığı belirtiliyordu.
Güney Amerika’da tecavüz olayları yaygındır. Kadınların bazıları henüz daha ergen çağlardayken, uyuşturucu ilaçlar da verilerek cinsel taciz ve tecavüz kurbanı oluyorlar. Arjantin’de bulunan Tecavüz Kubanlarına Yardım Organizasyonu’ndan Maria Elena Leuzzi, “Bu konuda çalışmaya başladığımda uyuşturucu kullanılarak yapılan tecavüz olayları azdı, bugün çok sık rastlanan bir olaya dönüştü. Bu maddeleri elde etmek de son derece kolay.” diyor. [3]
Erol Anar
Henüz yayınlamadığım ‘Güney Amerika’da
Siyaset ve Kültür’ başlıklı kitabımdan kısa bir bölüm….
[1] “Brasil é terceiro em ranking de homicídios na América do Sul”, 06/10/2011, http://noticias.uol.com.br/
[2] Maria Martín: No Rio de Janeiro, um estupro a cada duas horas, El País, 16 Junho 2016, http://brasil.elpais.com
3] Martin Riepl: Crescente uso de ‘drogas do estupro’ na América Latina preocupa autoridades, 21 Maio 2016, http://www.bbc.com
