Bundan birkaç yıl önce Bolivya’ya gittiğimde, sokaklarda satılan doğal bitkilerle yapılan soğuk ve sıcak içeceklerin çeşitliliği konusunda şaşırmıştım. Bolivya yerli halkı, bu içecekleri her gün içiyor. Onlara göre içeceklerin her biri çeşitli hastalıklara iyi geliyor. Beslenme kültürleri de doğal gıdalara sebze, meyve ve bakliyatlara dayanıyor.Yani bir bakıma kendi beslenme kültürlerini, doğal ilaç olarak görüyorlar.
Ayrıca politik olarak özellikle Bolivyalı yerliler arasında Anti-Amerikancı bir ruh olduğu söylenebilir. Bu nedenle ülkedeki Amerikan şirketleri de bu tepkiden paylarını alıyorlar.
McDonald’s kısa bir süre önce, bu ülkedeki restoran zincirini kapatacağını açıkladı. Son günlerde Latin Amerika medyasında bu konu da konuşuluyor.
Coca Cola’nın da ülkeden çıkarılabileceği konuşuluyor
Ȍzellikle geçen yıldan itibaren Bolivya hükümetinin, Coca Cola’yı ülkeden çıkaracağı yönünde haberler yayınlanıyor. Bu konu henüz netleşmemiş durumda, ama Coca Cola’nın ülkeden hâlâ çıkarılabileceği de konuşuluyor.
Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales, ulusallaştırma yönünde bir politika izliyor; Morales daha önce, Brezilya’nın ortak olduğu doğal gaz tesislerini de ulusallaştırmıştı.
Nüfusunun yüzde 60’ı yerli olan Bolivya halkı, genellikle doğal beslenme kültürüne sahip. Işın hızıyla pişen yiyecekler Bolivyalılara hitap etmiyor ve hamburger gibi yiyecekleri sağlıklı bulmuyorlar.
Bu nedenle McDonald’s gibi hızlı yeme kültürünü getiren restoran zincirleri bu ülkede başarılı olamadı ve şubelerini kapatma kararı aldı.
“Kültürel bir reddediş”
Űlkenin La Paz, Cochabamba e Santa Cruz de La Sierra kentlerinde bulunan 8 McDonald’s şubesinin on dört yıldan bu yana zarar ile çalıştıkları belirtiliyor. Şirket, bu ülkedeki zincir şubelerini kapatma kararı aldı.
Bu, ülkede “kültürel bir reddediş” olarak tanımlanıyor. Amerikan kültürü ile onbinlerce yıla uzanan ve doğal gıdalara dayanan yerli kültürü birbiri ile uyuşmuyor.
Kültürel bir reddediş oldugu doğru. Amerikan tipi beslenme kültürü ile Bolivyalıların doğal yaşam tarzları arasında hiçbir benzerlik yok.
Bolivya, Güney Amerika’nın en yoksul ülkelerinden birisi
Bolivya, Güney Amerika’nın en yoksul ülkelerinden birisi. Bu nedenle bu insanlar ilk fırsatta iş bulmak umuduyla, Güney Amerika’nın finans merkezi olan Brezilya’nın São Paulo kentine gidiyorlar. Burada özellikle tekstil sektöründe bir çeşit çağdaş köle olarak çok az bir ücrete çalışıyorlar. Bu tekstil atölyelerinin sahipleri de çoğunlukla Bolivyalılardan , oluşuyor; yani Bolivyalı Bolivyalıyı sömürüyor aslında. Bu insanlar, yemeden içmeden asgari düzeyde harcama ile insanlık dışı koşullarda yaşıyorlar.
Coca yaprağı ve doğal gaz bu ülkenin başlıca gelirlerinden. Şimdi ülke Coca yaprağından çay üreterek, bunu diğer ülkelere ihraç etmek için çalışmalara başladı. İzlediğim dokümanter filmlerde bu insanların dramına tanık oldum.
Dolayısıyla Bolivya’da görünen o ki, Amerikan şirketlerinin geleceği yok. Bolivyalılar kendi yaşam tarzlarına müdahale edilmesinden hoşlanmıyorlar.
Erol Anar
