Her savaş, mülteciler yaratır. Onlar sırtlarında acılarla, dilini bile bilmedikleri bir ülkeye sığınırlar. Ȍlümden kurtuldukları için belki biraz sevinçlidirler. Ama bir cehennemden diğerine gelmişlerdir yalnızca. Mültecilik belki de dünyanın en zor işidir. Çünkü mülteci yok insandır.
Pir Sultan Abdal‘ın dediği gibi, “Demiri demirle dövdüler; biri sıcak biri soğuktu. İnsanı insanla kırdılar; biri aç biri toktu.”
İşte insanlık tarihinin ve savaşların özeti bu.